Τι είδους σπίθες θα ανάψουμε;

Άρχισε η πανελλαδική συγκρότηση της «Σπίθας», δια της εκλογής «αντιπροσώπων».

Καταστατικές αρχές αντιπροσωπευτικής «δημοκρατίας» δημιουργούνται σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, με σκοπό να προστατεύσουν το κίνημα της Σπίθας, από αυτό που σήμερα συμβαίνει στα κόμματα και το οποίο «αντιπροσωπεύει» μόνο ολιγαρχικές ορέξεις και προσωπικά συμφέροντα.  

Αν αναζητάμε τρόπους, ιδέες και σκέψεις, στο πρόσφατο παρελθόν ή και στο παρόν, προσπαθώντας να διασφαλίσουμε τη δημοκρατικότητα ενός νεογέννητου και λαογέννητου κινήματος, το μόνο που θα γίνει είναι να αναπαράγουμε το πρόσφατο παρελθόν και το τραγικό παρόν. Θα προσφέρουμε και θα εξασφαλίσουμε μέλλον στην  αθλιότητα που λέγεται αντιπροσωπευτική «δημοκρατία» και η οποία δεν είναι δημοκρατία.

Η ιδέα πως μπορεί κάποιος να αντιπροσωπεύσει κάποιον άλλον θα ήταν κωμική, αν δεν ήταν ύβρις και προσβολή.

Ίσως, αυτό να μην μπορεί να έχει εφαρμογή σε μια κοινωνία, όπου οι άνθρωποι εσκεμμένα δεν έχουν την ίδια παιδεία, τις ίδιες γνώσεις και τις ίδιες δυνατότητες και ικανότητες. Βάση του ωραίου ανθρώπου και των συστημάτων αυτοκυβέρνησης, είναι η παιδεία. Κι αυτή η προϋπόθεση για ολοκληρωμένη ανάπτυξη δημοκρατίας λείπει, έτσι ώστε να μπορούν οι λίγοι να κυριαρχούν και να επιβάλλονται πάνω στα πλήθη, εκμεταλλευόμενοι την άγνοια.

Όμως, μπορούν να υπάρξουν «ενδιάμεσες» διαδικασίες, οι οποίες θα διασφαλίζουν την ισότητα και την αποτελεσματικότητα, θα προστατεύουν τη δημοκρατία από την αδυναμία διοίκησης κάποιων και, παράλληλα, θα εμποδίζουν τον πελατειακό εκφυλισμό και την αναπαραγωγή της λογικής των «καταλληλότερων».  Αυτά μπορεί να είναι ένα κράμα εκλογής και κλήρωσης, η ανακλητότητα και ο περιορισμός της δυνατότητας επανεκλογής. Αλλά, σίγουρα, θα υπάρχουν  και κάποιοι άλλοι πολλοί τρόποι, που δεν μπορεί να σκεφτεί ο γράφων. Είναι, όμως, πρόθυμος να θαυμάσει.

Η «εκλογή αντιπροσώπων» δεν είναι δημοκρατία. Εμπεριέχει το σπέρμα της καταστροφής. Ο ρομαντισμός της αρχής, σύντομα θα υποκατασταθεί από τη βουλιμία κάποιων λίγων, που θα επωφεληθούν, έχοντας περισσότερες «ικανότητες» και θρασύτερο χαρακτήρα, πιθανά κενό περιεχομένου. Είναι θέμα χρόνου η επανάληψη της διακυβέρνησης των μετρίων και των εξωνημένων. Είναι κάτι που το έχουμε ξαναζήσει. Η ιστορία το έχει ξαναδεί.

Είναι παρόν στις διαδικασίες ίδρυσης ενός κινήματος το αίσθημα ιδιοκτησίας ή συνιδιοκτησίας από αυτούς που έτυχε πρώτοι να μοχθήσουν για να ανάψουν οι πρώτες σπίθες. Είναι εδώ, ανάμεσα μας,  η ανάγκη για εξουσία, το δικαίωμα της απόφασης και η επιθυμία για παραγωγή εντολών. Είναι κάπου ανάμεσα μας, είμαι εγώ,  με  χίλιες δυο δικαιολογίες, η ολιγαρχική αντίληψη, πως ξέρω περισσότερα και δικαιούμαι περισσότερα. Ποτέ δεν θα την ομολογήσουμε, αλλά υπάρχει. Την έχω εγώ.

Με τις σφραγίδες και τη δημοσιότητα, που θα προσφέρει  η Σπίθα,  εύκολα, φτιάχνεται η νέα "αναγνωρισιμότητα", η  επένδυση στη φιλαυτία και το ικανότερο εγώ. 

Κι όλα αυτά, μαζί,  βοηθιούνται από την αδράνεια των πολλών. Από την λογική  των πολλών που λέει  "εγώ συμφωνώ, αλλά σε εξουσιοδοτώ να μιλάς για μένα". Η ολιγαρχική αντίληψη μέσα στα μεγάλα κινήματα ενισχύεται, και από τη λογική των πολλών και ωραίων ανθρώπων, που απέχουν και δηλώνουν αδιάφοροι, εν ονόματι μιας κάποιας σοβαρής διαφωνίας ή μιας σπουδαίας και τελείας "καθαρότητας".  Είναι η "καθαρότητα", που δε θέλει να λερωθεί, από το συγχρωτισμό με τους πολλούς ανθρώπους. Είναι η τέλεια και ωραία  "ιδεολογία", που στο όνομα της "καθαρότητας", στην πράξη, υπηρετεί τη διαίρεση και τη διαιώνιση του σημερινού ολιγαρχικού πολιτεύματος. Είναι ο κομμουνιστής, που δεν θέλει να "μπλέξει" με τον εθνικιστή, ο αριστερός με το δεξιό, ο πούρος φιλελεύθερος  με τον λιγότερο πούρο, ο χριστιανός με τον άθεο, ο άνθρωπος με τον άλλο άνθρωπο. H ολιγαρχική αντίληψη  και τα ολιγαρχικά καθεστώτα στηρίζονται από τις "καθαρότητες" που δεν αγαπούν τη δημοκρατία, ό,τι κι αν λέν στα λόγια. Οι "καθαρότητες", οι "αυθεντίες", που βρίζουν την "άλλη αυθεντία" και αντίστροφα.  Οι αυθεντίες που φοβούνται τους πολλούς, τον διάλογο και τις αποφάσεις της εκκλησίας των πολιτών. Kι όλα αυτά, τώρα. Που έχουμε κατοχή. Τα πάντα στην υπηρεσία της ...μη συνάντησης μας.

Η βάση της δημοκρατίας, χωρίς κανένα επίθετο, είναι η ελευθερία, η ισότητα, η ομοιότητα, ο πολίτης. Κυρίως ο πολίτης, ο άνθρωπος. Συνεκτικός κρίκος μιας κοινωνίας σε δημιουργική δράση, είναι ο έμπρακτος αλληλοσεβασμός, η αγάπη, η φιλία, η αδελφότητα, ο βαθύς ανθρώπινος δεσμός, η σχέση, ο έρωτας.

«Κάθε δημοκρατία αποβλέπει στην ελευθερία. Το πρώτο χαρακτηριστικό της δημοκρατίας  είναι «το εν μέρει άρχεσθαι και άρχειν», η εναλλαγή των κυβερνώντων και των κυβερνωμένων, η εκ περιτροπής άσκηση της κυβέρνησης (και όχι της εξουσίας)».

Στη δημοκρατία θεωρείται δίκαιο να αναγνωρίζεται ότι κάθε πολίτης πρέπει να έχει ίσο μερίδιο, και άρα ισότητα να ορίζεται με βάση τον αριθμό των πολιτών και όχι με βάση την κοινωνική του αξία ή θέση.

Η ελευθερία του άρχειν και άρχεσθαι δεν ταυτίζεται με την ελευθερία που προσφέρει η «αντιπροσωπευτική δημοκρατία» και είναι ο πρώτος όρος για ένα δημοκρατικό πολίτευμα. Και το κίνημα που θέλει να γίνει Σπίθα και φωτιά, απελευθερωτική δεν ξεκινά καλά. Εμπεριέχει την καταστροφή και την αναπαραγωγή του συστήματος της καταστροφής. Πολύπλοκοι τρόποι εξασφαλίζουν δύναμη σε κάποιους σε βάρος άλλων. Το χρήμα, η κατοχή ΜΜΕ, η ρητορική δεινότητα, το δικό μου πιθανά ωραίο γράφειν, σε συνδυασμό με λάθος παιδεία και λάθος αξίες, εξασφαλίζουν «αναγνωρισιμότητα» και δίνουν πλεονέκτημα σε κάποιους να είναι περισσότερο θαυμαστοί και πιο ίσοι.

Ο δεύτερος όρος για ένα δημοκρατικό πολίτευμα είναι πως η ελευθερία έχει κι ένα ακόμα χαρακτηριστικό: να ζει ο καθένας όπως θέλει.Από αυτή την απαίτηση προκύπτει η ιδέα να μην είναι κανένας κυβερνώμενος, και από κανέναν απολύτως, ειδεμή, αν δηλαδή αυτό δεν είναι δυνατό, μόνο εκ περιτροπής. «εντεύθεν δ’ ελήλυθε το μη άρχεσθαι, μάλιστα μεν υπό μηδενός, ει δε μη, κατά μέρος». Κι έτσι, από την ελευθερία περνάμε στην ισότητα.

Αν θέλουμε να αρνηθούμε την ολιγαρχική αθλιότητα που σήμερα ζούμε, πρέπει να την αλλάξουμε και όχι να την αναπαράγουμε και να αντικαταστήσουμε μόνο τα πρόσωπα. Η αντιπροσωπευτική και κομματική «δημοκρατία» εμπεριέχει το σπέρμα της ολιγαρχίας, του καταλληλότερου, του ικανότερου.

 Μια κοινωνία χωρίς κυβέρνηση, χωρίς ρητή εξουσία είναι αδιανόητη. Στο ατομικό πεδίο η αυτοκυβέρνηση είναι απόλυτη. Στην περίπτωση κατά την οποία αυτό δεν είναι δυνατό, δηλαδή στο κοινωνικό πεδίο, η λύση που μένει, για να μην είναι κάποιος πάντα κυβερνώμενος και κάποιος άλλος πάντα κυβερνών, είναι η εναλλάξ άσκηση της κυβέρνησης.

Ο κάθε πολίτης κυβερνάται από όλους αλλά και όλοι κυβερνώνται εκ περιτροπής από κάθε πολίτη. Οι κυβερνώντες ορίζονται με κλήρωση, ή όλοι ή αυτοί των οποίων τα καθήκοντα δεν απαιτούν ειδική εμπειρία και γνώση. Για την ανάδειξη των κυβερνώντων δεν επιβάλλεται καμία οικονομική εισφορά ή είναι πολύ μικρή. Όλες οι κυβερνητικές ευθύνες, πλην των στρατιωτικών, δεν αναλαμβάνονται για δεύτερη φορά από τον ίδιο άνθρωπο ή όσες αναλαμβάνονται είναι λίγες και για λίγες φορές. Οι θητείες των κυβερνώντων είναι ολιγόχρονες ή όλες ή όσες είναι δυνατόν. Όλοι μπορούν να δικάζουν , επιλεγόμενοι μεταξύ όλων, και για όλες τις υποθέσεις ή για τις περισσότερες και τις σπουδαιότερες. Και τέλος:

«Η συνέλευση του λαού είναι κυρίαρχη σε όλους τους τομείς ή στους πιο σημαντικούς. Καμία δημόσια αρχή δεν είναι κυρίαρχη σε σχέση με κάποια άλλη, παρά σε λίγες περιπτώσεις. Η πιο δημοκρατική δημόσια αρχή είναι η βουλή» (Προφανώς άλλη από τη «βουλή των ελλήνων»).

Πολίτης είναι αυτός που συμμετέχει σε μια εξουσία, και αυτός που είναι ικανός να κυβερνά αλλά και να κυβερνάται.

Αν τίθεται θέμα συζήτησης και αέναης θέσμισης, τροποποίησης και αυτοθέσμισης,  για τα μεγάλα κοινωνικά σύνολα και τις μεγάλες συλλογικότητες, δεν τίθεται κανένα θέμα «αντιπροσώπευσης» στα μικρά σύνολα του μεγάλου κινήματος που λέγεται Σπίθα:  

Κληρωτοί αντιπρόσωποι, που υλοποιούν απλά προϋπάρχουσες αποφάσεις, εκ περιτροπής και εναλλασσόμενη εκπροσώπηση και κυρίως συμμετοχή όλων. Αυτοκυβέρνηση, αυτοδιαχείριση.

Η «εκλογή» εμπεριέχει την αναπαραγωγή του άθλιου ολιγαρχικού σήμερα, οδηγεί στον εκφυλισμό, τη συρρίκνωση και τη διαιώνιση της ολιγαρχικής διακυβέρνησης των κοινωνιών.

Όλα τα παραπάνω, αντλήθηκαν από τη γραμματεία που μας άφησε η ατελής, αλλά μεγαλειώδης διαδικασία 500 χρόνων δημοκρατικής αυτοθέσμισης. Από τους «θεσμοθέτες» και τον Δράκοντα, από το Σόλωνα και τον Περικλή, ως την κατάλυση της δημοκρατίας από τις μεγάλες αυτοκρατορίες, μια γωνιά της γης ζούσε το ολοδικό της τρόπο δημιουργίας. Η πρώτη, η μοναδική, η ανερμήνευτη εμφάνιση της έννοιας της δημοκρατίας. Μεγαλειώδης και ατελής.

Γιατί στην Ελλάδα και όχι κάπου αλλού στον κόσμο συνέβησαν όλα τα θαυμαστά; Ποιο το «μυστικό», η αιτία, η ομορφιά, η δύναμη; Σκέψη τόλεγαν. Ελεύθερη, αέναη κίνηση ανεμόεσσας σκέψης που παρατηρούσε τα γύρω της, με το άσβεστο πάθος του «θαυμάζειν». Αυτή είναι η δημιουργός αιτία της άσβεστης ως τα σήμερα πνευματικής ομορφιάς και δημιουργικής φλόγας. Αυτή πρέπει να είναι η δημιουργός του μέλλοντος μας και όχι τα αναμασήματα μιας πολιτικής, που έχει για ορισμό «το μίζερο εφικτό» και όχι την ανθρώπινη δυνατότητα. Μπορούμε.

Η Σπίθα, εμείς, η Ελλάδα, οι άνθρωποι, ο πλανήτης, δεν έχουμε ανάγκη τους μοντέρνους –ισμούς που αναπαράγουν την ολιγαρχία. Βιώνουμε 322 χρόνια αναπαραγωγής, σε πολλές παραλλαγές, αυτού που λέγεται «αντιπροσωπευτικότητα», το οποίο είναι ένα από τα πολλά ονόματα της ολιγαρχίας.

Τόσο μακρινή και τόσο κοντινή, η σκέψη, που συμπτωματικά ήταν ελληνική έδωσε την πρώτη ύλη, για όσα έγραψα. Είναι ιδέες και σκέψεις, πράξεις ως σπέρμα και όχι προς αντιγραφή. Και, σίγουρα, δεν είναι "ιδεολογία":  Ένα ακόμα κουτάκι, ένα ακόμα καλούπι, μια φυλακή της ελεύθερης σκέψης.  

Με βοήθησαν ο Αριστοτέλης και ο φίλος μου Νίκος Ηλιόπουλος.

Ευχαριστώ, που με διαβάσατε.  

Γράφουμε ιστορία.

Γιάννης Κων. Κρούσος

ΥΓ. Δεν μπορώ να αντιπροσωπεύσω ούτε τον εαυτό μου. Όλο το σκάει. Δραπέτης φυλακών, αενάως καταζητούμενος.  Άντε να τον μαζέψεις, να τον συμμορφώσεις και να τον εκπροσωπήσεις. Πόσο μάλλον χιλιάδες άλλους , πιο όμορφους ανθρώπους και κυρίως τα παιδιά. Κλήρωση ή θάνατος του ονείρου, πάνω στη γέννα.